1916
Verduneko urtea

Bi eraso handik markatzen dituzte mendebaldeko frentea: Alemanek bururatu duten Verdunena eta frantsesak eta ingelesak Sommean. Lehenak bigarrena gainditu du bederen Frantzian, jendeen orroimenetan, gerla osoaren sinbola bilakatuz. Alta ez da izan hori nihundik ere gerlaren gudu odoltsuena baina poiluren erresistentzi amorratuaren sinboloa bilakatu da, eta armada frantsesa kasik osoa Verdunetik pasatu dela idaeia hori azkartu du.

I) Egoera militarra 1916eko hasieran.

1915 bukaeran, Von Falkenhaynek , alemandar indarren buru gorenak, satisfos  izateko arrazoin guziak dauzka:
Mendebaldean Artois eta Xanpainako erasoak geldituak izan dire, eta ekialdean, Alemanek Errusiar lerroak zilotu dituzte, eta  160kmko aintzinamendua egin dute.
Errusuar armada gibelka doa, baina ez da inguratua izan. Alemaniar aginte gorenak ez du sobera pusatu nahi erasoa, ez gertatzeko Napoleoni gertatu zitzaiona, eta mendabaldean indarrak berezi bat ematea deliberatzen du 1916ko urtearen hasieran.
Von Falkenhaynen ideia ez da defentsa haustea eta pasatzea, baizik eta frantsesak bortsatu defendatzerat, eta haien armada higatu, ahitu ahal bezain bat.
Horrek guziz bat egiten du indar industrial alemandarra galezina dela ideiarekin. Armada bat xehatu artileriaren indarrari esker, arma industriala zeharo.
Igatzearen taktikaren teori Folkenhaynek berak aipatzen du bere orroimenetan. Hori dela eta batzuk dudan eman dute ideia hori hasieratik izan zuela, eta lerroak xilotu nahi zuen eraso arrunta baten porrota esplikatzeko generalak aposteriori asmatu duela teoria hori...

II) Su uholdea (1916ko otsailaren 21a)

1916ko otsailaren 21ean goizeko zazpiak alde, su eta burdinaren dilubio bat erortzen da kilometro zonbaiteko frente batean (bonbardaketa Vosgak arte aditua da 150kmtara). Bi milioi obus (obus pizu bat hiru segundero) erortzen da frantses posizionetan bi egunetan

Frantses indarrak zapuztuak dire. Driant koronelak hiltzen da haren 1120 soldaduekin. 56 eta 59. xazuren bataillonetatik 110 soldadu soilik dire bizirik gelditzen. Sektore guzian defentsak xehatuak dire. Oren zenbaiten buruan baso batzuk osoki desagertzen dire, ilargiko paisaiari lekua utziz.
Bonbardaaketa ondoren, Rhenaniko 7. korputza, Hesoieko 18. eta Bradburgeko 3. ainzina doaz.


Hala ere alemanen aintzinamendua emeki doa. Artleriaren ^resteketak alde txarrak ditu erasotzailearentzat:
Lurra osoki iraulia traba bat bilakatzen da aintziatzeko, eta nekez ibilgarria da. Maiz aintzinatzeko tropak lerroka ibili behar dire obstakulak saiestuz.
eta guttien espero zena oposaketa kausitzea zen. Harrigarria bada ere frantses posizione desagertuetan soldado batzuk irauten dute, eta erantzuten dute dauden tokitik duten armamenduarekin.
Frantses soldaduak lortzen dute alemandarren aintzinamendua gelditzea.

Frente bat arraeraikia da. 270 frantses kanoin saiatzne dire erantzutea. Bi frantses dibisione laguntza gisan bidaliak dire otsailaren 26an. hango gelditzen ziren gizonekin alemanen aintzinamendua gelditzen dute.

de Castelnau generalak Meuse ibaiaren eskuin aldean atxikitzea agintzen du 24ean  Verduneko iparrean Douaumont aldean. Borroka horretan engaiatua da 70.erregimentua.

Verduneko lehen fasearen amaiera da. Falkenhaynen helburuak ez dira beteak. Frente sobera hertsi bat, lurra xehatua eta defentsatzaillen errak huts eginarazi dituzte agintarien nahiak.

III) Erresistentzia antolatzen da (1916eko otsaila martxoa)

Otsailaren 26an Petainek amor emanen ez den defentsa lerro bat zehazten du. Lerro honek Avocourtetik abiatuz mendebaldean Moulainvileko gotorlekua arte ekialdean.
Ondoren sei lerro bertikalak margotzen diut mapan, sei Armada ezberdinen areak dira. Armden arteko artilleriako elkar laguntza ere antolatzen du.
Behar diren neurria ere hartzen du dagon gibeleldira buruz den bide bakarra ahl bezain bat emankor izateko (bide sakratu izen pean famatua izanen dena)
Martxoaren 6an, bi egun bonbardaketa izugarrien ondotik, Bethincourt eta meuse ibaiaren ezkeraldearen artean erasotzen dute bi dbisionekin bost kilometroko frente ertsi batean.
Pétainek lehen defentsa lerroa abandonarazi zuen bigarrena okupatzeko. Hala ere alemanak Mort-homme eta cote 304 ate iristen dire, tontorrak beraienganatu gabe. Alkema,darrentzat aintzinatze handien garaiak bukatuak dire, frantsesak ongi antolatuak dire eta amor eman gabe aurre egiten die. Eten gabe kontra erasoak antolatzen dituzte alemaneri min handia eginez.
Bertzalde, Frantses hegazkinek zeruaren jabetza berreskuratu dute, artilerialari eta oinezko soldaduen zorionerako.


IV) Meuse ibaiaren bi ertzetan erasoak

Apirimaren 9a, alemandarrek eraso ikaragarri bortitza bultzatzen dute Meuse ibaiaren bi ertzetan. irabaziak urriak dire eta Petainek orduan du haren mezu famatua argitaratzen; "courage...on les aura"
Petainek eten gabe kanioi erreforzuak galde egiten ditu, baina Joffrek Somme ko erasoa prestatzen du eta ez diskio ematen.
Pétainek uakatzen du erasora pasatzera haren artileria ez bada nagusitzen.
desadostasuna bien agintarien artean egiten du Pétain baztertua dela eta II.armadaren buruan izendatua dela.
Nivelle generala kanioilari ospetsua izendatua da haren ordez.

Gerlako ministroak du epaile lana egin beharko  Verduneko armadari behar dituen medioak izateko.

Maiatzaren 22an Mangin generalak Douamontgo gaztelua berriz hartzen du, tropal onal engaiatuak dire , baina amor eman behar dute gizon galtze handi batekin.
Porrota honekin Petainen ikuspundua baieztatua da, eta argi gelditzen da edozoin eraso baino lehen etsaiaren artikeria ixildu behar dela.
Maiatzaren 4 eta 7an alemandarrek "mort d'homme" eta "la cote 304" okupatzen dute. Baina soldaduen kostua hain handia da, ezkerraldean ez dela eraso gehiago izanen.